Op 7 en 8 maart ben ik twee dagen bij Warwick & Carolina McLean (zoon van Adrew McLean van het AEBC)  in Duitsland geweest voor lessen met Chicago (v. Sandreo). Het waren twee fantastische dagen waarin zowel ik als Chicago ontzettend veel hebben geleerd. Het onderstaande filmpje geeft een kleine indruk.

Afgelopen maand (april) stond er in de Paard&Sport een super interessant artikel waarin Jeanine van der Drift uitlegt hoe paarden leren. Jeanine heeft een aantal jaren geleden een periode stage gelopen bij Andrew McLean (AEBC). Ik vind het zeer positief dat de Paard&Sport hieraan aandacht besteed.

Onderstaande tekst is een samenvatting van een artikel wat geplaatst is op de website van de International Society for Equitation Science (ISES). De titel van het artikel is ‘Position statement on restrictive nosebands‘. Het originele artikel is hier te lezen.

Tegenwoordig worden veel neusriemen van paarden erg strak vastgemaakt. Waarom doen we dit, welke effecten heeft dit op onze paarden en wat is nu eigenlijk goed?

Strakke neusriem verhoogd gevoeligheid mond
Uit onderzoek is gebleken dat het te strak vastmaken van de neusriem van je paard ervoor kan zorgen dat de slijmvliezen die zich aan de binnenzijde van de wangen van het paard bevinden hard tegen zijn kiezen (maalkiezen) worden geduwd. Het wordt waarschijnlijk geacht dat hierdoor de mond (wangen) van het paard gevoeliger (pijnlijker) worden gemaakt waardoor de reactie van het paard op druk van de teugels verhoogd wordt en hij sneller ‘toegeeft’ (nageeft) (Randle & McGreevy, 2011). Dit geeft als voordeel voor de ruiter dat het paard het gevoel geeft op een licht contact van de teugels te lopen, iets wat over het algemeen wordt gezien als dat het paard meer ‘onderdanig’ (gehoorzaam) zou worden. Maar wat eigenlijk bereikt wordt met het te strak vastmaken van de neusriem is dat we de mond van het paard pijnlijker maken, waardoor het paard sneller reageert op teugelhulpen omdat hij probeert de pijn die hij ervaart te verlichten. Als dit niet lukt, omdat de neusriem te strak blijft en de paard daardoor geen enkele mogelijkheid heeft de pijn te verlichten, zorgt dit voor veel stress.

Open mond en tanden knarsen
Paarden uitten stress die veroorzaakt wordt door pijn of verwarring (door onduidelijke training) vaak door het openen en open houden van de mond en het knarsen van de tanden. Het strak vastmaken van de neusriem zorgt er ook voor dat het paard deze natuurlijke uitingen van pijn en stress niet kan tonen doordat zijn kaken- en tongbewegingen ernstig worden beperkt. Hierdoor kunnen met een te strakke neusriem veel pijn en trainingsproblemen worden verhuld, wat erg negatieve gevolgen heeft op het welzijn van het paard.

Uit recente onderzoeksresultaten is naar voren gekomen dat paarden die een strakke neusriem dragen fysiologische stress reacties ondergaan, gevoeliger zijn voor de druk van het bit en mogelijk een gereduceerde doorbloeding hebben (McGreevy et al., 2012). Het is daarom het standpunt van de ISES dat in het belang van het welzijn van paarden het gebruik van strakke, vernauwende en daarmee blessure gevende neusriemen niet wordt toegestaan in training en op wedstrijden.Paarden moeten op zo’n manier getraind worden dat ze ontspannen zijn tijdens het trainen en de wedstrijden. Een van de indicaties hiervoor is een gesloten, ontspannen mond- en tonghouding ook met een voldoende losse neusriem (McGreevy & McLean, 2007; ISES, 2011).

Hoe strak hoort een neusriem
Of je neusriem correct is vastgemaakt kun je controleren door twee vingers zacht tussen de neusriem en het neusbeen (aan de bovenzijde midden op de neus) van het paard te schuiven. Let erop dat er hierbij wordt uitgegaan van de omvang van de wijsvinger en middelvinger van de gemiddelde volwassene op het tweede gewricht is 1.59 × 3.87 × 9.89 cm (McGreevy et al., 2012). Veel vrouwenvingers zijn kleiner en smaller dan dit, waardoor zij bij het meten dus meer ruimte moeten hebben dan de twee vingers.
Deze ruimte onder de neusriem geeft het paard de mogelijkheid om conflict gedrag (als gevolg van pijn en/of stress door onjuiste training) te uitten en komt hiermee overeen met de principes van ethisch verantwoord paardrijden.

Adviezen van de ISES

• De International Society for Equitation Science (ISES) beveelt aan dat alle paardensport disciplines erop toe moeten zien dat de neusriemen van paarden gecontroleerd worden op de middellijn van het neusbeen.
• Om de meting eerlijk en objectief te laten zijn is het verstandig gebruik te maken van een meetinstrument wat onder de neusriem geplaatst kan worden voor dit doel (bijvoorbeeld http://www.equidaewelfare.com). Het meetinstrument moet zonder kracht onder de neusriem worden geschoven en moet duidelijk afgetekend zijn om de juiste mate van losheid van de neusriem aan te geven, welke overeenkomt met de gemiddelde omvang van twee volwassen vingers. Ruiters moet geadviseerd en gemotiveerd worden om hetzelfde meetinstrument te gebruiken.

[youtube]http://youtu.be/H7DkQ_v48pM[/youtube]

Conclusies

• Het te strak vastmaken van een neusriem heeft negatieve gevolgen voor het welzijn van een paard.
• De juiste mate van strakheid van de neusriem is wanneer er twee ruime vingers onder de neusriem geschoven kunnen worden (zonder kracht) op het neusbeen van het paard.
• De oplossing voor een paard met ‘mondproblemen’ mag nooit gezocht worden in het nog strakker doen van de neusriem. Een inadequate mondhouding is altijd een resultaat van pijn en /of stress (verwarring door training).

Bij het woord wetenschappelijk onderzoek denken de meeste mensen vaak aan iets heel saais, iets wat slimme mensen doen in een laboratorium en waar wij in het dagelijkse leven eigenlijk niet mee te maken hebben. Maar wetenschappelijk onderzoek heeft ons juist heel veel inzicht gegeven in allerlei zaken en we gebruiken het allemaal dagelijks.

Graag wil ik heel kort uitleggen wat wetenschappelijk onderzoek is, hoe het wordt uitgevoerd en wat we er aan hebben aan de hand van een voorbeeld.

Andrew McLean heeft heel veelonderzoek gedaan naar het gedrag van paarden. In eentje ervan wilde hij weten hoe goed paarden in staat zijn zich dingen te herinneren. Om dit te onderzoeken heeft hij o.a. een experiment gebruikt waarbij hij steeds opnieuw een ander paard in een vierkante paddock zette. Het paard werd vastgehouden door iemand en in de hoeken tegenover het paard (links eentje en rechts) stond een man met een voeremmer. In een van de emmers werd voer gegooid, het paard kon dit duidelijk zien en horen. In sommige gevallen werd het paard direct losgelaten om naar de emmers te lopen en in sommige gevallen werd het paard pas na 10 seconden los gelaten om naar de emmers te lopen.

Het paard hoorde en zag dus dat er eten in een van de twee emmers werd gegooid en mocht zelf kiezen naar welke emmer hij toe zou lopen. Je verwacht misschien dat een paard wat ziet en hoort in welke emmer het voert gegooid wordt direct naar de juiste emmer zou lopen, maar dit blijkt niet zo!

Wanneer de paarden gelijk werden losgelaten nadat het voer in de emmer was gegooid liepen de paarden in 75% van de gevallen direct naar de emmer die gevuld was met voer. Wanneer de paarden pas na 10 seconden werden losgelaten nadat het voer in de emmer was gegooid liepen zij maar in 50% van de gevallen direct naar de juiste emmer waarin het voer was gegooid. Deze 50% staat gelijk aan ‘kans’ zoals we dat noemen. Als je uit twee dingen kunt kiezen dan is de kans dat je voor 1 van de 2 dingen kiest 50%, net zoveel als de kans dat je voor het andere kiest.

Als je er goed over nadenkt dan betekent dit dat paarden zich na 10 seconden dus niet meer kunnen herinneren in welke emmer het voer is gegooid, ook al hebben ze het net gezien en gehoord. Ze kiezen een emmer op basis van kans, nu eens de ene emmer en de volgende keer de andere, zonder hiervoor een reden te hebben. Ze vinden het voer dus op ‘basis van geluk’.

Wat hebben we er nu aan dat we weten dat het geheugen van paarden zo werkt? Denk er eens aan wanneer jij je paard beloond. Nu je weet dat een paard nog geen 10 seconden in staat is zich iets te herinneren, wat betekent dit dan voor het geven van beloningen?

Juist, we moeten onze beloningen op het goede moment geven en dit moment is direct wanneer het paard doet wat jij verwacht (dus direct als hij de juiste reactie geeft op bijvoorbeeld een beenhulp). Een paard kan niet terugdenken aan wat hij 10 seconden daarvoor deed en bedenken dat jij dat goed vond en hem dus daarvoor nog beloond. Een paard later belonen heeft dus eigenlijk geen zin. Een paard onthoudt/leert alleen waarvoor hij direct beloond wordt.

Stel je rijdt een mooie middendraf, je paard reageert direct op je beenhulp en verruimt zijn passen. Aan het einde van de diagonaal als je het paard terug neemt beloon je hem/haar, want dit was precies de verruiming die je wilde. Als we weten wat hierboven beschreven staat dan weet je nu dus dat je het terugkomen (wat misschien helemaal niet zo goed ging als je wilde) hebt beloond en getraind en niet de reactie van het paard op je voorwaartse hulp van je been.

Het timen van je beloning is dus heel belangrijk als je jouw paard goed wilt trainen!

Zo zie je dat uitkomsten uit wetenschappelijk onderzoek ons iets kunnen leren over hoe we dagelijks met onze paarden omgaan en ze trainen. Het lijkt dan ook ineens een stuk minder saai toch?